It looks like you are using an older version of Internet Explorer which is not supported. We advise that you update your browser to the latest version of Microsoft Edge, or consider using other browsers such as Chrome, Firefox or Safari.

Cildiniz Stresten Olumsuz mu Etkileniyor?

görsel

Bir süredir sedef veya ürtiker  gibi bir cilt hastalığınız varsa, o zaman muhtemelen alevlenmelerinizi tetikleyen bazı faktörler olduğunu yaşayarak öğrenmişsinizdir. Savurganlık yapıp aldığınız pahalı şampuan, saç derinizi o kadar kaşındırdı ki, saçlarınızı kazıtmak istediniz. Ya da üzerinizde muhteşem duran yünlü bir kazak giydiniz ama cildinizde lekelerin belirmesine neden oldu.

O şampuanı kullanmayı bırakıp kazağı değiştirebilirsiniz; ancak çok az kişinin uzak durabildiği bir tetikleyici vardır: Stres. Hoşlanalım ya da hoşlanmayalım, stres günlük yaşamın bir gerçeğidir ve maalesef cildimiz üzerinde çok büyük bir etkisi olabilir.

Stresin dermatit, egzema1, akne2, sedef hastalığı3 ve ürtiker gibi birçok cilt hastalığında tetikleyici bir faktör olduğu gösterilmiştir.4 Örneğin, bir çalışmada, sedef hastalarının yaklaşık %40’ı stresin, hastalıklarını alevlendirdiğini söylerken,5 başka bir çalışmada pek çok kişi stresin; enfeksiyon, travma, ilaçlar, beslenme ve hava durumundan daha etkili bir tetikleyici olduğunu bildirmiştir.6

Benzer şekilde, ürtikerli kişilerle yürütülen bir çalışma, bu hastalardan önemli bir kısmının belirtilerden önce stresli olaylar yaşadığını belirlemiştir.4 

Bazı insanların cilt hastalığı, ilk defa yaşamlarının çok stresli bir döneminde ortaya çıkar, başkaları ise zor bir dönemden geçerken belirtilerinin kötüleştiğini fark ederler. Peki bunu önlemenin bir yolu var mı?

Stresle birlikte kaşıntı neden artar?

Sorun şu ki, stres sadece zihnimizde olan bir şey değildir, vücutta son derece gerçek fiziksel değişiklikleri tetikler. Psikonöroimmünoloji sayesinde –zihin, sinir sistemi ve bağışıklık sistemi arasındaki baglantıyı inceleyen bilim dalı– bilim insanları bunun tam olarak neden olduğunu biraz daha iyi anlamaya başlıyorlar.

Stres altındayken, beyin böbreküstü bezlerini kortizol ve adrenalin adlı stres hormonlarını üretmesi için uyarır. Kısa süreli olarak, bu hormonlar vücudu belirli bir tehdide cevap vermek üzere hazırlar.7 

Araştırmacılar sedef hastalığı ve stres arasındaki bağlantının nasıl işlediğinden tam olarak emin değiller, ancak bu bağlantı açıkça ortaya konmuş durumda. Sedef hastalığı olan kişilerde, olmayanlara göre daha düşük kortizol seviyeleri görülmektedir.8 

Kortizol, stres altındayken vücudunuzun ürettiği ve iltihaplanma seviyelerini düşürmeye yardımcı olan bir hormondur. Sedef hastalığı iltihabi bir durum olduğundan, daha az kortizole sahip olmak, stresli olduğunuzda iltihaplanmanın artmasının nedenlerinden biri olabilir.8

Bazı insanlar için sedef lekelerinin ortaya çıkması başlı başına streslidir. Yani, stres kırmızı, kaşıntılı cilt lekelerine neden olur; lekeler daha fazla strese neden olur ve daha da kötüleşir.8 Bununla birlikte, cilt rahatsızlığı olan kişilerde stres reaksiyonunun biraz farklı olduğu anlaşılmaktadır. Bazı çalışmalar stresli durumlarda, sedef hastalığı olan kişilerin kanlarındaki kortizol düzeylerinin sedef hastalığı olmayan kişilerden daha düşük9 ve adrenalin düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermiştir10 Kortizol yokluğunda, bağışıklık sistemi aşırı hızlanır ve deri hücrelerinin daha hızlı çogalmalarıni uyarabilen, sitokinler adı verilen inflamatuar (iltihaba yol açan) bileşiklerin salınımını tetikler.11,12 Hücreler ardı ardına üretilir ve daha siz ne olduğunu anlayamadan kaşıntılı ve pullanmış bir lezyona sahip olursunuz.

Ürtikerde ise devam eden stres, bağışıklık sisteminizi de zayıflatabilir. Bu da sizi kronik ürtiker ve diğer otoimmün rahatsızlıklara karşı daha savunmasız hale getirir.13

Bedeninizi, ruhunuzu ve cildinizi sakinleştirmeye çalışın.

Artık neyin neden olduğunu bildiğinize göre, şimdi bu konuda neler yapabileceğinize geçebiliriz:

Bol bol güzellik uykusuna yatın: Ürtiker ile uykusuzluk arasında bir bağlantı olduğu zaten bilinmektedir.4 Dolayısıyla eğer stres yüzünden gece boyu uyanık kalıyorsanız, çifte sorununuz var demektir. Uykusuzluğunuzun kaynağını yok etmeye çalışın. İster iş yükünüzü hafifletmek üzere gözden geçirin, ister diğer sorumluluklarınızın sayısını azaltın, en az 8 saat gözlerinizi kapalı tutup uyumayı hedefleyin. Aynı zamanda “uyku hijyeni”nin önemini de dikkate almalısınız: gevşemeye olanak tanımak ve daha hızlı uykuya dalmak için bilgisayarlarınızı ve telefonunuzu gece yatmadan önce kapatmaya çalışın.

İçinizi dökün: İnternette destek gruplarını araştırın, yakın arkadaşlarınızla konuşun veya bir danışmanın yardımını talep edin. Endişelerinizi detaylı bir şekilde ifade etmeniz kendinizi daha huzurlu hissetmenize yardımcı olabilir ve bu, cildinizin durumuna yansıyacaktır. British Journal of Dermatology dergisinde yayınlanan bir inceleme, alışkanlık değiştirme gibi girişimlerin cilt hastalıklarının tedavisinde özellikle faydalı olduğunu saptamıştır.14 Dermatoloğunuz ile yerel sedef veya ürtiker destek grupları ve kişilerin stresle başa çıkmalarına yardımcı olmak üzere eğitim almış diğer sağlık profesyonelleri hakkında mutlaka konuşun.

Stresi tetikleyen alışkanlıklarınızdan kurtulun: Bazen yaşamımızdaki stresle başa çıkma şeklimiz ironik olarak daha fazla strese neden olur. Örneğin, abur cubur gıdaları fazlasıyla tüketmek, içki içmek15 ve sigara kullanmak16 cilt hastalıklarını kötüleştirebilir. Sevdiklerinizle zaman geçirmek veya semtinizde mutluluk verici bir gezinti yapmak gibi stres atmanın daha sağlıklı yöntemlerini bulmaya çalışın.

Şimdi stresin cildiniz için ne kadar kötü olduğunu biliyorsunuz ve umuyoruz ki bundan sonra onunla daha iyi başa çıkabileceksiniz. Çünkü sonunda siz ne kadar mutluysanız, cildiniz de o kadar mutlu olacaktır.

Referanslar

  1. Kimyai-Asadi A, Usman A. The role of psychological stress in skin disease. J Cutan Med Surg 2001;5(2):140-5.
  2. Chiu A, Chon SY, Kimball AB. The response of skin disease to stress: changes in the severity of acne vulgaris as affected by examination stress. Arch Dermatol 2003;139(7):897-900.
  3. Basavaraj KH, Navya MA, Rashmi R. Stress and quality of life in psoriasis: an update. Int J Dermatol 2011;50(7):783-92.
  4. Yang HY, et al. Stress, insomnia, and chronic idiopathic urticaria--a case-control study. J Formos Med Assoc 2005;104(4):254-63.
  5. Gupta MA, et al. A psychocutaneous profile of psoriasis patients who are stress reactors. A study of 127 patients. Gen Hosp Psychiatry 1989;11(3):166-73.
  6. Heller MM, Lee ES, Koo JY. Stress as an influencing factor in psoriasis. Skin Therapy Lett 2011;16(5):1-4.
  7. Harvard Health Publications. (March, 2016). Understanding the stress response. http://www.health.harvard.edu/staying-healthy/understanding-the-stress-response. Son erisim tarihi: 11 Aralık 2024.
  8. Kalon Dermatology. How does stress affect psoriasis? . How does stress affect psoriasis? - kalon Dermatology NY . Son erisim tarihi: 24 Aralık 2024.
  9. Arnetz BB, et al. Stress and psoriasis: psychoendocrine and metabolic reactions in psoriatic patients during standardized stressor exposure. Psychosom Med 1985;47(6):528-41.
  10. Buske-Kirschbaum A, et al. Endocrine stress responses in TH1-mediated chronic inflammatory skin disease (psoriasis vulgaris)--do they parallel stress-induced endocrine changes in TH2-mediated inflammatory dermatoses (atopic dermatitis)? Psychoneuroendocrinology 2006;31(4):439-46.
  11. Chen Y, Lyga J. Brain-skin connection: stress, inflammation and skin aging. Inflamm Allergy Drug Targets 2014;13(3):177-90.
  12. Hall JM, et al. Psychological Stress and the Cutaneous Immune Response: Roles of the HPA Axis and the Sympathetic Nervous System in Atopic Dermatitis and Psoriasis. Dermatol Res Pract 2012;2012:403908.
  13. Bupa. Does stress cause skin problems?. Does stress cause skin problems?. Son erisim tarihi: 24 Aralık 2024.
  14. Lavda AC, Webb TL, Thompson AR. A meta-analysis of the effectiveness of psychological interventions for adults with skin conditions. Br J Dermatol 2012;167(5):970-9.
  15. Alcohol and skin disorders: with a focus on psoriasis. Kazakevich N, Moody MN, Landau JM, Goldberg LH. Skin Therapy Lett. 2011 Apr;16(4):5-6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21611681 http://www.medscape.com/viewarticle/742538_3   
  16. Smoking and skin disease. Thomsen SF1, Sørensen LT. Skin Therapy Lett. 2010 Jun;15(6):4-7. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20532469