Cinsellik Karmaşık Bir Konudur

Cinsellik Karmaşık Bir Konudur

Cinsellik Karmaşık Bir Konudur-Sedef Hastalığınızı Partnerinize Açıklamak da Öyle

Bir ilişkinin ‘ilkleri’ her zaman heyecan vericidir – ilk buluşma, ilk öpücük, ilk kez kanepede birlikte oturup film izlemek. Bunlar ilişkinizi temellendirdiğiniz deneyimlerdir ve geriye baktığınızda sevgiyle hatırladığınız anlardır. Ancak, sedef hastaları için bir “ilk” var ki her zaman rahatsız hissettirir: ilk defa partnerinizle yakınlaşmanız ve cinsellik yaşamanız. 

Konu sedef hastalığı ve ilişkilere geldiğinde olayları ele almanın tek bir doğru yolu yoktur. 

Hastalıkları hakkında partnerlerine açılan ve tüm belirtilerini hemen detaylı biçimde anlatan kişiler de vardır. Ve daha çekingen olup bundan yalnızca kısaca söz eden hatta konudan tümüyle kaçınan pek çok kimse de hakeza mevcuttur. 

Daha önce sedefinize nasıl yaklaştığınızdan bağımsız olarak, an gelip partneriniz vücudunuzdaki kalınlaşmış, kızarık, kabuklanmış deriye çok yakından baktığında yaşanan o kaygı veya çekinme hissini yaşayan herkes bilir.^1,2 Bu kimileri için korkutucu ve karmaşık bir konudur! 

Şimdi bir saniye duralım: cinsellik de karmaşık bir konudur. 

Yakınlaşmak herkes için farklıdır ve bir cilt hastalığıyla yaşıyorsanız, bu özellikle zor gelebilir. Sıradan bir günde, iş arkadaşlarıyla, arkadaşlarla ve yabancılarla iletişimde cildiniz hakkında zaten öyle çekingensiniz ki partnerinizle yakınlaşmaya geldiğinde bu özellikle sinir bozucu olabilir. Bu zamanın keyfini çıkarmanız gerekirken karşınızdakinin ne düşündüğünden kaygı duyabilirsiniz. 

Bana dokunmaktan korkuyor mu? Bunun bulaşıcı olduğunu mu düşünüyor? Gibi sorular birbirini kovalar ve sizi yaşadığınız andan uzaklaştırır. 

Belli bir noktada, bunun hakkında konuşmak isteyeceksiniz. Belki de işler ciddileşmeden önce sedef hastalığınızı açıklamak en iyisi olsa da, bu her zaman mümkün olmaz. Bu nedenle, partnerinizle ne zaman konuştuğunuzdan bağımsız olarak, sedefe ilişkin şu zorlu soruları yanıtlamanıza yardım edecek bazı noktaları özetledik:

Hey, cildindeki o kızarık leke nedir?

Bu soruyla karşılaşmışsanız, cevap vermenin zor olduğunu bilirsiniz. Tıbbi jargonu biliyorsunuz – sedef pullanma ve inflamasyon (iltihap) ile birlikte kızarık kabartılı lekelere yol açan bir cilt hastalığıdır.^1,2 Bu lekeler kaşıntılı ve ağrılı olabilir ama bunu zaten biliyorsunuz ve bu açıklamanın hiçbir bölümü, olmasını istediğiniz kadar çekici değildir.

Bazen en iyisi bunu dürüstçe söylemektir. Partnerinize lekelerinizin genellikle nerede ortaya çıktığını ve bunlar alevlendiğinde yaşıyor olabileceğiniz diğer belirtileri açıklayın. Bunlar dışarıdaki havaya veya stres düzeyinize bağlı olarak kötüleşiyor mu? gibi sorularının cevaplarının da partnerinizin bilmesine izin verin.

Bu kızarıklığa dokunabilir miyim?

Evet, partneriniz bu kızarıklığa dokunabilir ancak bunu yapmamasını isteriz. Çünkü döküntüler sıklıkla kaşıntılı olabilir³ ve onları kötüleştirmesek daha iyi olur.

Bunun sebebi hijyenine dikkat etmemen mi?

Sedefin kötü hijyenle hiçbir ilgisi yoktur ! 

Bu durum iki etkenden kaynaklanır: 

1) Genetik yatkınlık, 

2) Enfeksiyon, stres veya belirli bir uyarana maruz kalmak gibi çevresel tetikleyiciler. 

Bu faktörler bağışıklık sisteminin deri hücrelerinin gelişimini hızlandırarak sonuçta hücrelerin plaklar oluşturacak şekilde birikmesine neden olur.³

Bu cinsel yolla bulaşan bir hastalık veya benzeri bir şey mi?

Genellikle, deri hücreleri cildin alt tabakalarında çoğalır ve ardından yaklaşık olarak ayda bir kez cildin yüzeyine ulaşırlar. Sedef hastalığınız olduğunda, bağışıklık sisteminiz hatalı olarak sağlıklı deri hücrelerine saldırır ve yeni oluşan hücrelerin yukarıya hızlı ilerlemesine ve ardından cilt yüzeyinde birikmesine yol açar.²

Yani içeride bir problem yok, öyle mi?

Siz “hasarlı bir ürün” değilsiniz, ancak sedefin bir cilt hastalığından fazlası olduğunu hepimiz biliyoruz – o halde partnerinizin de bunu bildiğinden emin olun. 

Cildinizdeki ağrı ve yanma hissi gibi belirtilerin günlük aktiviteleri ^1,4 ve bu durumda gece aktivitelerini de, gerçekleştirmede sizi nasıl sınırladığını anlatın. Lekeler; elleriniz, ayaklarınız ve tırnaklarınız gibi bölgelerde ortaya çıktığında daha da büyük fiziksel güçlük çekebilirsiniz.¹ Ancak gerçekten, bazı günler kendinizi itici hissedebilirsiniz, bu da herhangi bir tür cinsel yakınlık istememenize yol açabilir. 

O halde nasıl hissettiğiniz hakkında partnerinizle konuştuğunuzdan emin olun, istemiyorsanız istemiyorsunuzdur ve bunda hiçbir sorun yoktur!

Bu bana bulaşır mı?

Bu muhtemelen yakınlaşmadan hemen önce partnerinizin aklında beliren en büyük sorudur, öyleyse onu rahatlatın. Ona bunun enfeksiyon değil otoimmün/inflamatuar (bağışıklık sisteminin kendi kendisine saldırdığı/iltihaba yol açan) bir hastalık olduğunu ve dolayısıyla bulaşmayacağını anlatın. 

Artık sedefe genetik faktörler ve çevresel tetikleyicilerin bir kombinasyonunun yol açtığını biliyoruz, dolayısıyla bunlardan hiçbiri cilde temasla bulaşmaz.^1,3 

Sonuç olarak sedef ilişkinizi etkileyebilir ancak onu kontrolü altına alması gerekmez. Partnerinizle açık bir iletişim içinde olduğunuzdan emin olun ve onun kendinizi iyi hissetmediğiniz zamanları bilmesine izin verin. Unutmayın, size nasıl göründüğünüz için değil kim olduğunuz için değer veren biriyle görüşüyorsanız, hastalığınız partneriniz için büyük bir sorun olmayacaktır.

Bu hastalığı teşhis ve tedavi etmek kolay mı?

Teşhis etmek aslında kolay bir işlem değildir çünkü Sedef hastalığını teşhis etmek için doktorunuz genellikle cildinizi, kafa derinizi ve tırnaklarınızı durumun belirtileri açısından inceler. Ayrıca sağlığınız, tıbbi ve aile geçmişiniz hakkında aşağıdaki gibi sorular da sorabilirler;

-Kaşıntılı veya yanan cilt gibi semptomlar yaşayıp yaşamadığınız.

-Yakın zamanda bir hastalık geçirdiyseniz veya şiddetli stres yaşadıysanız.

-Bazı ilaçları kullanıp kullanmadığınız.

-Hastalığı olan akrabalarınız varsa.

-Eklem hassasiyeti yaşıyorsanız.

Bu bilgiler doktorunuzun sedef hastalığınız olup olmadığını anlamasına ve varsa hangi tür olduğunu belirlemesine yardımcı olacaktır. Sedef hastalığına benzeyen diğer cilt rahatsızlıklarını elemek için de doktorunuz mikroskop altında incelemek üzere küçük bir cilt örneği alabilir.⁵

Belirtiler sadece ciltle de sınırlı değildir. Sedef hastalarının yaklaşık %30’unun eklemleri de bu durumdan etkilenmektedir (psoriatik artrit – sedefe bağlı eklem tutulumu olarak bilinen ağrılı ve engelliliğe yol açan bir hastalık).⁶ 

Aynı zamanda bu hastalık kişiden kişiye değişiklik gösterir, bu nedenle bir doktora görünmek çok önemlidir. Bazen tanıyı doğrulamak için deriden alınan bir örneğin test edilmesi de gerekebilir.³

Ayrıca sedef ile beraber potansiyel bazı hastalıklarda da risk düzeyinde artış görülmektedir.   Örneğin yapılan araştırmalarda; KOAH, kardiyovasküler hastalık riski, uyku apnesi, uykusuzluk, huzursuz bacak sendromu, yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri seviyesi gibi rahatsızlıkların sedefle birlikte görülme riskinde artış görülmüştür. ⁷

Sedefin tedavisinde ise, şu anda bulunmamakla birlikte, günlük aktivitelerinize devam edebilmeniz ve daha iyi uyuyabilmeniz için semptomları kontrol altında tutan tedaviler bulunmaktadır. Farklı tedavi türleri vardır ve doktorunuz, sahip olduğunuz sedef hastalığının türünü, ne kadar şiddetli olduğunu, vücudunuzun neresinde olduğunu ve ilaçların olası yan etkilerini göz önünde bulundurarak sizin için en iyisinin hangisi olduğuna karar vermek için sizinle birlikte çalışacaktır.⁵ 

Şimdi partnerinizi ve diğer insanları bu gerçeklerden haberdar etme zamanı !

 Referanslar 

1. Website “National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases”. What is Psoriasis? http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Psoriasis/psoriasis_ff.asp. Son erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
2. Schön MP, Boehncke WH. Psoriasis. N Engl J Med. 2005 May 5;352(18):1899-912. doi: 10.1056/NEJMra041320. PMID: 15872205.
3. Website “Mayo Clinic” – Psoriasis. Symptoms&Causes. Psoriasis - Symptoms and causes - Mayo Clinic . Son erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
4. Rapp SR, et al. J Am Acad Dermatol 1999;41(3 Pt 1):401-07
5. Website “NIH”. Psoriasis: Diagnosis, Treatment, and Steps to Take. Psoriasis: Diagnosis, Treatment, and Steps to Take. Son erişim tarihi: 24 Aralık 2024.
6. Armstrong AW, Harskamp CT, Armstrong EJ. The association between psoriasis and obesity: a systematic review and meta-analysis of observational studies. Nutr Diabetes 2012;2:e54.
7. Website “Everyday Health” – 8 Health Conditions Linked to Psoriasis. Health Conditions Linked to Psoriasis . Son erişim tarihi: 24 Aralık 2024.