It looks like you are using an older version of Internet Explorer which is not supported. We advise that you update your browser to the latest version of Microsoft Edge, or consider using other browsers such as Chrome, Firefox or Safari.

Sedef Hastalığını Taklit Eden Cilt Rahatsızlıklarını Tanıyın

görsel

Sedef hastalığı dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 2’sini yani ortalama 125 milyon kişiyi etkileyen yaygın ve rahatsızlık verici bir cilt hastalığıdır.1,2

Bununla birlikte sedefle benzer belirtiler gösteren başka hastalıklar da vardır. Bunlara sedefi taklit eden hastalıklar adını veriyoruz. Peki bunlar nedir? Ve bu süreci nasıl yönetmeliyiz?

İlk doğru adım: Doktorunuza danışın

Cildinizde kızarıklık, kaşıntı, ciddi döküntü (ürtiker) gibi bir şey fark ettiniz. İnternete koşup forumları ve konuyla ilgili yazılmış yorumları taramak cazip gibi görünse de ilk adımınız hastalığınıza doğru tanı konması için bir doktorla görüşmek olmalıdır. Doktorunuza yaşadığınız her şeyi mutlaka anlattığınızdan emin olun. Belirtileri çok benzer bir hastalık için bile olsa, yanlış tedaviye başlamak ciddi sorunlara yol açabilir. Dolayısıyla, altın kural şudur: Her zaman ilk önce doktorunuza danışın. 

Ancak siz henüz araştırma modundayken ve doktor randevunuz için beklerken, sedefe benzeyen birtakım hastalıkların olduğunu bilmek de önemlidir.

Peki nedir bu hastalıklar? Ve Sedef’ten nasıl ayırt edilir?

Egzama: Egzama veya atopik dermatit uzun süreli bir cilt hastalığıdır. “Atopik” alerjik durumlara yatkınlık, “dermatit” ise derinin kabarması anlamına gelir. Sedef hastalığı gibi, egzamanın da kesin nedeni bilinmemektedir ve tıpkı sedef gibi egzama da temas yoluyla başkalarına bulaşmaz. Atopik dermatit ise en sık bebeklerde ve çocuklarda görülür fakat herkeste ortaya çıkabilir. Şehirlerde ve kuru iklimlerde yaşayan kişiler bu hastalığa daha yatkın olabilir.3 Doktorlar sizde sedef hastalığı mı yoksa egzama mı olduğunu belirlemek için genellikle biyopsi yaparlar. 

O zaman burada aklınızdan şu soru geçiyor olabilir: “Peki ben aradaki farkı nasıl anlayacağım”? Bunun için de Egzama, mikroskop altında, deri hücreleri arasında geniş boşluklar ve gözle görülebilir papüller ve veziküller şeklinde görülmektedir. Sedef hastalığında ise, deri hücreleri kalın ve sıkıştırılmış şekilde gözükmektedir.4

Seboreik dermatit: Küçük bebeklerde bu duruma sıklıkla “konak” adı verilir ancak yetişkinlerde daha uzun süreli bir sorun haline gelebilir ve kişinin yaşamı boyunca alevlenip sönümlenerek devam eder. Cilt kırmızımsı bir renk alarak şiş ve yağlı bir görünüm kazanır. Soğuk ve kuru hava gibi faktörlerin yanı sıra stres de alevlenmeleri tetikleyebilir.5

Kepek: Kepek, saç derisinde kaşıntı ve kişinin saçında ve omuzlarında beyaz, yağlı görünümlü ölü deri pullarının varlığıyla tespit edilen yaygın bir kronik cilt rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık için genellikle doktora gitmeye gerek olmasa da nadiren ciddi bir hal alır. Fakat kepek kötüleşirse veya uzun bir süre devam ederse kepekle savaşmak için reçeteyle satılan bir şampuan gerekebilir. Bununla birlikte, kepeğin sedef hastalığı gibi ciddi bir durum olmadığından emin olmak için önce doktorunuza danışmanız gerekmektedir.6  

Uyuz: Uyuz, Sarcoptes scabiei adlı akardan kaynaklanır ve aynı kabuklanmış, pullanmış plaklar nedeniyle sedef hastalığıyla karıştırılabilir. Ancak sedeften farklı olarak bu durum bulaşıcıdır ve doğrudan temasla bir başkasına geçebilir.7  Yukarıdaki belirtileri yaşıyorsanız mutlaka bir doktora başvurunuz.

Pityriasis rubra pilaris: PRP olarak bilinen bu nadir cilt hastalığına başlangıçta sıklıkla hatalı olarak sedef hastalığı tanısı konur, fakat bu hastalık tedaviye sedefe göre çok daha fazla dirençlidir. Bilinen hiçbir nedeni ve tedavisi olmayan bu kronik hastalık, genellikle kırmızı ve tüm vücudu kaplayabilen ancak bazen dirsek ve diz bölgeleriyle sınırlı kalan kabuklanmış lekeler şeklinde kendini gösterir. Bu hastalık, 40 yaşın üzerindeki yetişkinlerde daha yaygın olmasına karşın çocuklarda da görülebilir.8

Yani genel olarak: Bu hastalıklar yaşamı tehdit etmese de, kendilerine özgü bir şekilde rahatsızlığa yol açarlar. Öte yandan, çok daha ciddi bir hastalık da bazen sedef hastalığına benzer belirtilerle ortaya çıkabilir. Örneğin, kutanöz T-hücreli lenfoma veya mikozis fungoides, sedef hastalığını veya yukarıda sayılan durumlardan herhangi birini taklit edebilir.9

Burada doğru tanı konması çok önemlidir çünkü bu hastalıklar benzer belirtilere sahip olsa da, uygun olmayan tedaviler bazen sorunları daha da kötü hale getirebilir. 

Sedef, ağrılı olabilmesine karşın, kontrol edilebilir bir hastalıktır. Sedefi taklit eden hastalıklardan ya da deyim yerindeyse “arkadaşlarından” bazılarını artık bildiğinize göre, doktor muayenehanesine gittiğinizde kendinizi daha da hazırlıklı hissedebilirsiniz. İster biyopsiler, ister testler, isterse de diğer yöntemlerle olsun, doğru tanı almak birlikte yaşadığınız hastalığı daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.

Referanslar

  1. World Health Organization. (2013, April 5). Psoriasis: Report by the Secretariat. http://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB133/B133_5-en.pdf Son erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
  2. Zhang Y, Dong S, Ma Y, Mou Y. Burden of psoriasis in young adults worldwide from the global burden of disease study 2019. Front Endocrinol (Lausanne). 2024 Feb 13;15:1308822. doi: 10.3389/fendo.2024.1308822. PMID: 38414821; PMCID: PMC10897041.
  3. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases. (2014, November). What Is Atopic Dermatitis? http://www.niams.nih.gov/Health_Info/Atopic_Dermatitis/atopic_dermatitis_ff.asp. Son erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
  4. Eczema vs. Psoriasis. Eczema vs. Psoriasis: How to Tell Them Apart. Son erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
  5. American Academy of Dermatology. Seborrheic dermatitis. https://www.aad.org/public/diseases/scaly-skin/seborrheic-dermatitis. Son erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
  6. The Mayo Clinic. (2014, January 23). Diseases and Conditions: Dandruff. Retrieved February 12, 2016, from http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dandruff/basics/symptoms/con-20023690. Son erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
  7. Lehmberg J, et al. Skin Plaques Mimicking Psoriasis. J Pediatr 2015;167(4):937-937.e1.
  8. The American Osteopathic College of Dermatology. Pityriasis Rubra Pilaris. Retrieved February 16, 2016, from http://www.aocd.org/?page=PityriasisRubraPil. Son erişim tarihi: 17 Aralık 2024.
  9. Elmer KB, & George RM. Cutaneous T-Cell Lymphoma Presenting as Benign Dermatoses. Am Fam Physician, 1999;59(10):2809-2813.